هفته نامه آیینه یزد

یک استیضاح و چند نکته

«استیضاح» کلمه‌ای که هفته گذشته صدها بار در رسانه‌ها تکرار شد. این کلمه ریشه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دارد. اصل 89 به صراحت از حق نمایندگان برای نظارت بر کار وزرا چنین گفته است: « نمایندگان‏ مجلس‏ شورای‏ اسلامی‏ می‏توانند در مواردی‏ که‏ لازم‏ می‏دانند هیات وزیران‏ یا هر یک‏ از وزرا را استیضاح‏ کنند...». طرح استیضاح وزیر علوم با 51 امضا 21 مرداد تقدیم هیات رئیسه شد. استیضاح کنندگان «به علت عدم پایبندی ایشان به رویه‌های قانونی، مصالح کشور، مشی اعتدال و وعده‌های داده شده در زمان رای اعتماد مجلس و به تبع آن ایجاد و فراهم‌سازی بستر و ترویج افراطی‌گری در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی» خواهان احضار وی به مجلس شدند. همچنان که به چهار مورد از دلایل خود هم اشاره کردند: 1- موضوع بورسیه و بازگرداندن اساتید و دانشجویان اخراجی، 2- اعزام گروه‌های سیاسی جهت تعیین رییس دانشگاه و تغییر شیوه انتخاب رییس برخلاف نظر رییس جمهور و شورای عالی انقلاب فرهنگی، 3- منصوب نمودن عناصر فتنه 88 در مسئولیت‌های مهم، 4- عدم مواجهه درست با فضای سیاسی دانشگاه‌ها
وزیر علوم چهارشنبه به مجلس رفت و ساعتها از خود دفاع کرد اما نتوانست نمایندگان را قانع کند و یا آنها نخواستند قانع شوند. با کارت قرمز نمایندگان به وزیر علوم به هرحال امروز فرجی دانا وزارت علوم را به نجفی سپرده و دیگر وزیر نیست و در کسوت مشاور رییس جمهور به مردم خدمت می‌کند. 
وزیر علوم با دفاعی متین، استوار و قابل قبول از خود، وزارت علوم، دانشگاهیان، اساتید و دانشجویان دفاع کرد. به تمامی دغدغه‌های نمایندگان همچنان که قول داده بود پاسخ داد. وزیر علوم از رشد علمی دانشگاه‌ها بنابر آمار رسمی و قابل استناد سخن گفت. از احیای قانون خاک خورده شرکت‌های دانش‌بنیان در دولت یازدهم گفت. از جهش عجیب تعداد موسسات آموزش عالی در سالهای گذشته و کمبود بودجه انتقاد کرد. فرجی دانا در پاسخ به فضای ملتهب دانشگاه سخنان وزیر کشور مبنی بر امن‌ترین و آرام‌ترین شرایط را گواه آورد و گفت: «دانشجویان ما به مبانی نظام اعتقاد دارند، ولی وقتی در سن 22 سالگی حکم سنگین انضباطی می‌گیرند از حیّز انتفاع ساقط می‌شوند و به دلیل کم سن و سال بودن رفتارهای احساسی نشان می‌دهند.» وزیر علوم به تاکید مقام معظم رهبری بر فضای باز دانشگاه‌ها اشاره کرد و به نمایندگان یادآوری کرد در زمان دولت قبلی دانشجویان بسیجی هم از فضای بسته دانشگاه‌ها انتقاد داشتند و برای نمونه بخشی از نامه‌های بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه تهران را خواند.
وزیر علوم از تعطیلی فعالیت‌های وزارتخانه در این ده روز گفت و کلام امام خمینی(ره) را به نمایندگان یادآور شد که وحدت کلمه رمز پیروزی است. فرجی دانا اضافه کرد: میزان تغییرات روسا نسبت به دولت نهم کمتر بوده و رای و نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی برای ما حجت است. وی با اشاره به تخلفات وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت احمدی‌نژاد گفت: رییس دانشگاه داشتیم که از هفت تا 90 ماه حکم سرپرستی داشتند، بنده این پرونده‌ها را در حال رسیدگی دارم.آیا کسی به وزیری که اینگونه از ادامه رفتار خلاف قانون جلوگیری می‌کند سوال می‌پرسد؟
فرجی‌دانا با اشاره به انتقاد استیضاح‌کنندگان به انتصاب توفیقی و میلی‌منفرد به عنوان معاون و مشاور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، گفت: با صحبت با استیضاح‌کنندگان توافق کردیم در خصوص موقعیت شغلی این افراد مجددا استعلام شود ولی حالا اینگونه با بنده رفتار می‌شود، روز سه‌شنبه اعلام کردم که صلاحیت این افراد تایید شده است اما گویا استیضاح‌کنندگان انتظار شنیدن این سخنان را از بنده نداشتند.
وزیر علوم، در ادامه سخنان خود به موضوع بازگشت به‌حق برخی دانشجویان ستاره‌دار دفاع کرد و گفت: با نامه وزیر اطلاعات 126 نفر از آنها به دانشگاه بازگشتند.
فرجی‌دانا در پاسخ به انتقادی که توسط زاکانی مطرح شد، گفت: بحث ایمیل ارسال شده به 400 نفر را مطرح کردند و محتوای آن را توزیع می‌کنند، فکر می‌کنند این محتوا مورد تایید بوده و موضع رسمی وزارت علوم و فرجی‌دانا بوده در حالیکه این ایمیل را یک فرد ضدانقلابی ارسال کرده و پرونده این فرد نیز به وزارت علوم آمد و آن فرد اخراج شد، ما با کسی شوخی نداریم و به ضد انقلاب باج نمی‌دهیم.
وزیر علوم درباره بازگشت استادان اخراجی که فضاسازی‌های زیادی پیرامون آن شده و تعداد آنها به تعداد انگشتان دو دست هم نرسیده توضیح داد که تمام آنها با حکم دیوان عدالت اداری بوده است.
وی ادامه داد: این پرونده برگشت استادان اخراجی به صورت وسیع مطرح شد حتی من در نماز جمعه بودم و خطیب گفت شکی نیست که وزارت علوم دارد این افراد را برمی‌گرداند البته من بعدا توضیحاتی را برای خطیب فرستادم، عده‌ای تکلیف شرعی می‌بینند که وزارت علوم را مشوه جلوه دهند از این کار چه سودی می‌برند؟ برای بنده افتخار نیست که بگویم حکم قوه قضاییه را اجرا نمی‌کنیم.
فرجی دانا در دفاع از خود پیرامون مسائل بورسیه گفت:
222 نفر با معدل پایین‌تر از حد لازم لیسانس بورسیه شدند، 222 نفر نیز معدل ارشدشان کم بوده و اگر فرمول‌های الحاقی را در نظر بگیریم 314 نفر فاقد معدل لازم هستند و 506 نفر شرایط سنی کافی ندارند و از این تعداد برخی همپوشانی دارد و در مجموع 703 نفر فاقد شرایط لازم هستند. در آذر ماه اطلاعی از این مورد نداشتم اما اولین نامه از دیوان محاسبات به من رسید و آقای رحمانی فضلی به من گفتند به عنوان رئیس وقت دیوان محاسبات این پرونده را پیگیری کردند و عدم تطابق مقررات در موارد بورس ذکر شد. اگر افرادی که از طریق بورسیه‌های غیرمجاز تحصیل کرده جذب دانشگاه بشوند در آینده باعث رکود خواهد شد البته ما نمی‌گوییم تحصیلشان را قطع کنیم بلکه با هزینه شخصی باشد و کسانی که اطلاعات کذب دادند تحصیلشان قطع شود؛ کسانی که قانونی جذب شدند ادامه تحصیل بدهند.
کسی را برای خارج ثبت نام می‌کنند اما می‌گویند پول نداشتیم. 1074 از 1860 نفر، علوم انسانی بوده اند، اگر به رشته‌ها نگاه کنید اعزام به خارج ندارد، آیا ادبیات فارسی و فقه و حدیث را باید به خارج اعزام کنیم؟ این‌ها از سه مزیت برخوردار شدند. هم به دوره دکترا وارد شدند، شهریه را ما میدهیم، برای یک جایی هم جایابی می‌شوند. می‌گویند وزارت خانه از این مطلع نبوده است، این نامه‌ای بوده است که در درون سازمان بوده و به کمیسون هم آمده است.
پس از این سخنان رای‌گیری انجام شد. از مجموع 270 نماینده 145 رای موافق استیضاح، 110 رای مخالف و 15 رای ممتنع به صندوق انداخته شد. فرجی دانا درپایان در نمازخانه نمایندگان نماز ظهر و عصر خود را اقامه کرد و پس از آن هم در محل نهارخوری نمایندگان وعده غذایی نهار خود را صرف کرد. به این ترتیب پرونده وزارت فرجی دانا بسته شد.
در این نوشته در ابتدا روی سخن با برخی رسانه‌ها، سپس با یکی از موافقان استیضاح و در آخر هم با رییس‌جمهور است.
همه رسانه‌ها در روزهای قبل و بعد از استیضاح به انعکاس اخبار مرتبط با آن پرداختند. رسانه‌ها به پیروی از خط مشی خود مستقل یا وابسته به حزب و جناح خبرهای پیرامون استیضاح را منتشر کردند اما در این میان عملکرد برخی رسانه‌ها علامت سوالی بزرگ در ذهن خوانندگان پدیدار ساخته است.
یکی از این رسانه‌ها روزنامه کیهان است. یکشنبه 26 مرداد تیتر یک روزنامه کیهان با اندازه بزرگ چنین بود: «دولت اعتدال برای نمایندگان مردم خط و نشان کشید!» و در همان روز در صفحه نخست خود نوشت: «اتفاق نظر اکثریت مجلس بر استیضاح وزیر علوم». دوشنبه 27 مرداد تیتر یک خود را به گزارشی از مدیریت یک ساله در وزارت علوم اختصاص داد و نوشت: «سقوط رتبه علمی ایران دانشگاه‌ها به کدام سو می‌روند؟!» در ذیل این مطلب هم از قول نایب رئیس کمیسیون آموزش مجلس یادآور شد «150 نماینده موافق استیضاح وزیر علوم هستند». سه‌شنبه 28 مرداد باز تیتر یک خود را با این عنوان منتشر کرد: « برچسب جناحی به استیضاح آدرس غلط برای فرار از پاسخگویی». و ستون «یادداشت روز» را به مقاله‌ای با عنوان «کارنامه یکساله باسوادها!» و محتوای انتقاد شدید از عملکرد وزارت علوم اختصاص داد. چهارشنبه 29 مرداد روزی که اولین استیضاح دولت یازدهم رقم خورد در صفحه نخست خود درشت تیتر زد: «پایان رکود علمی یکساله یا ادامه سیاست بازی در دانشگاه‌ها؟!». روز پنج‌شنبه هم که نتیجه استیضاح مشخص شده بود و فرجی دانا از وزارت علوم رفته بود روزنامه کیهان این جمله را با خطی درشت چاپ کرد: «مجلس شاخ فتنه را شکست» و این اقدام را حمایت مجلس از دولت دانست. کیهان در این چند روز قبل از چهارشنبه در صفحات داخلی خود هم به استیضاح وزیر علوم به طور مفصل پرداخته و سخنانی از سیاسیون که موافق استیضاح و برکناری فرجی دانا بوده‌اند را انعکاس داد.
بررسی برگ نخست روزنامه کیهان در روزهای منتهی به استیضاح وزیر علوم نشان می‌دهد نه تنها این روزنامه جانب بی‌طرفی را رعایت نکرده بلکه مشخصا به دنبال برکناری وزیر علوم بوده است ضمن اینکه نمایندگان را به‌نحوی تشویق به دادن رای عدم اعتماد به وزیر علوم می‌کند. شاید رسانه‌هایی دیگر هم مطلقا موافق یا مخالف استیضاح بوده و همین روش را در روزهای قبل از استیضاح پیش گرفته‌اند اما نمی‌توان برآنان خرده گرفت چون خط مشی روزنامه تابع نظر گردانندگان روزنامه است و مسئولیت خط به خط هر نشریه را مدیرمسئول برعهده دارد. اما صاحب امتیاز روزنامه کیهان «موسسه کیهان» می‌باشد ضمنا مدیرمسئول روزنامه را ولی فقیه تعیین می‌کند. بد نیست حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه کیهان به بایگانی روزنامه تحت مدیریت خود مراجعه کند و نگاهی به اولین حکم سرپرستی روزنامه کیهان بیاندازد. امام خمینی(ره) در حکمی سیدمحمد خاتمی را «به خاطر شایستگی و لیاقتی که در اداره اینگونه امور دارد» به سرپرستی روزنامه کیهان گمارده و این چنین وظیفه خطیر این مسئولیت را گوشزد می‌کنند: «متوجه هستید که مطبوعات باید همیشه در خدمت اسلام عزیز و مردم و کشور باشند؛ و آزادی‌ها در حدود قوانین مقدس اسلام و قانون اساسی به بهترین وجه تامین شود و بیطرفی حفظ گردد».
آیا کیهان در استیضاح وزیر علوم بی‌طرفی خود را حفظ کرده است؟
مقام معظم رهبری هم در حکم خود به حسین شریعتمداری چنین مرقوم نمودند: «با حسن‌ عمل‌ و صدق‌ گفتار و شجاعت‌ ادبی‌ و به‌‌کارگیری‌ زبان‌ استوار فارسی‌ و اتقان‌ مطالب‌ و روح‌ این‌ همه‌، حفظ جهت‌گیری‌ اسلام‌ ناب‌ محمدی‌ صلی‌ا...‌علیه‌وآله‌ و اصول‌ انقلاب‌ اسلامی‌، اعتماد مردم‌ را جلب‌ کنید و تلاش‌ خود را در معرض‌ تعداد هر چه‌ بیشتری‌ از اذهان‌ این‌ ملت‌ با استعداد و برجسته‌ و با عظمت‌ بگذارید».
آیا حسن عمل و جهت گیری اسلام ناب این چنین است؟
یکی دیگر از رسانه‌ها که هرروز چند خبر از استیضاح وزیر علوم منتشر کرد «خبرگزاری مهر» بود. صاحب امتیاز «خبرگزاری مهر» سازمان تبلیغات اسلامی است. سازمان تبلیغات اسلامی در معرفی این خبرگزاری در پایگاه رسمی خود می‌نویسد: «خبرگزاری مهر می‌خواهد تریبونی از نیروهای فراگیر جبهه انقلاب با سلیقه‌های مختلف باشد و سازگاری را شایسته آنان معرفی کند... از ویژگی‌های خبرگزاری مهر پرهیز از تصدی‌گری در حوزه تولید خبر و جایگزینی مدیریت خبر است تا مجال انعکاس فعالیت‌های فرهنگی در پهنه پهناور کشور وسعت تازه‌ای یابد... با تاسیس موسسه فرهنگی- هنری تبیان و خبرگزاری مهر در کنار تهران‌تایمز ترتیبی اتخاذ گردید تا به جهت انعکاس اخبار و معرفی مبادی مختلف دینی، طیف وسیعی از ایران و حتی فراتر از مرزهای کشور اسلامیمان را پوشش داده، به معرفی آثار برجسته و یا اخبار دینی- مذهبی پرداخته پوششی تازه را در دنیای رایانه و ماهواره و ارتباطات بوجود بیاورد.»
خبرگزاری مهر دوشنبه 27 مرداد خبری با این عنوان منتشر کرد: «برنامه فرجی‌دانا در صورت رای آوردن استیضاحش/ از ایران می‌روم». در متن این خبر نوشته بود «شنیده‌های خبرنگار مهر از برخی کارکنان وزارت علوم حاکی از آن است که وزیر علوم در روزهای اخیر با حضور در نمازخانه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرده که در صورت رای آوردن استیضاح، بار دیگر چمدانش را می‌بندد و از ایران خارج می‌شود و به کانادا باز می‌گردد.» خبری که هم وزارت علوم و هم فرجی دانا آن را به صراحت تکذیب کردند.
سه‌شنبه 28 مرداد یک روز قبل از استیضاح خبرگزاری وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی خبر دیگری منتشر کرد با عنوان «اقدام سیاسی وزارت علوم درشب استیضاح». در متن این خبر آمده بود: «وزیر علوم قصد دارد در شب منتهی به روز استیضاح متن استعفای دو تن از معاونان خود را در خروجی سایت این وزارتخانه قرار دهد.» تا امروز که یک هفته از استیضاح گذشته از استعفای هیچ یک از معاونین خبری نیست.
چرا خبرگزاری مهر که با پول بیت‌المال اداره شده و بنا به اذعان صاحب امتیاز آن برای رسالت‌های مذهبی، فرهنگی و اطلاع‌رسانی تاسیس شده و می‌خواهد تریبونی با سلیقه‌های مختلف باشد اخبار نادرست و بی‌پایه و اساس منتشر می‌کند؟ چرا باید مبدا خبر کذب خروج فرجی دانا از ایران در صورت رای عدم اعتماد «خبرگزاری مهر» باشد؟
***
محمدمهدی زاهدی نماینده کرمان و رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و وزیر علوم دولت اول محمود احمدی‌نژاد از موافقان استیضاح بود. این نماینده مجلس در آبان سال پیش به وزیر علوم گفته بود: «برو به این مرتیکه [...] بگیا این چند نفر را عزل می‌کند یا با اردنگی از وزارتخانه بیرونش می‌کنم.» اما وزیر علوم نه‌تنها از این موضوع ناراحت نشد بلکه از حق خود برای پیگیری قانونی آن هم گذشت.
سایت «جهان نیوز» (متعلق به زاکانی از امضاکنندگان استیضاح وزیرعلوم) پنج سال پیش در خبری از دیدار محرمانه وزیر ایرانی و وزیر رژیم صهیونیستی می‌نویسد. در آن زمان زمزمه سفیر شدن وزیر علوم دولت نهم شنیده می‌شد. سایت «جهان نیوز» با انتشار تصاویر دیدار وزیر علوم دولت نهم در سال 2008 با وزیر وقت رژیم صهیونیستی از پست گرفتن احتمالی «محمدمهدی زاهدی» ابراز نگرانی می‌کند.
بیایید فرض کنیم جای دو وزیر علوم دولت نهم و یازدهم عوض می‌شد. یعنی فرجی دانا به زاهدی ناسزا می‌گفت و سایتی هم از دیدار فرجی دانا با وزیر وقت رژیم صهیونیستی خبر می‌داد. واکنش زاهدی چه بود؟ جاسوس خواندن فرجی دانا و حکم اعدام او کمترین چیزی بود که وزیر علوم دولت نهم مطالبه می‌کرد.
***
و اما گله‌ای از رییس جمهور، رییس جمهوری که فرجی دانا را وزیری «دانشمند»، «مودب» و «خدوم» نامید و گفت: «مدیریت دکتر فرجی دانا در دوره کوتاه 9ماهه توانسته است فضای کم سابقه‌ای از آرامش و نشاط را در دانشگاه‌ها ایجاد کند.»
روحانی برای دفاع از وزیر خود در مجلس حاضر نشد. رفتاری که می‌توانست گفتارهای پسندیده وی را کامل کند. چه اتفاقی می‌افتاد که سفر به اردبیل با کمی تاخیر انجام می‌شد. تاخیری که در سفرهای مقامات عالی رتبه مرسوم و در برخی موارد اجتناب ناپذیر است. مگر نه این بود که در نخستین سفر استانی خود به مردم خوزستان گفتید: «در آغاز مایلم به خاطر تأخیر در ورود به اهواز عزیز، به دلیل مشکل مه‌گرفتگی و پروازی از شما عذرخواهی کنم که از صبح اول وقت تا الان در مصلا و در خیابان‌ها و در فرودگاه اجتماع کرده بودید.» اگر در روز استیضاح وزیر علوم چند دقیقه برای دفاع از یکی از یاران خود حاضر می‌شدید و پس از آن به اردبیل سفر می‌کردید و دلیل تاخیر خود را همراهی با «فرجی دانا» وزیری که با تمام وجود از وزارتخانه، اساتید و دانشجویان دفاع کرد عنوان می‌کردید مشکلی پیش می‌آمد؟ بگذارید از دفاعیاتی که برای خطای شما منتشر شده قانع نشویم و به خودمان و دیگران یادآوری کنیم رای به روحانی به معنی دفاع تمام قد از همه‌ی رفتار و گفتار او نیست.

مدیرمسئول

پی نوشت:
در این نوشته از خبرهای خبرگزاری خانه ملت، خبرگزاری مهر، روزنامه کیهان، روزنامه قانون، سایت رسمی تبلیغات اسلامی، سایت جهان نیوز، سایت ریاست جمهوری و قانون اساسی جمهوری اسلامی استفاده شده است.